Peter Staal: “Die waterstofauto is fantastisch”

Peter Staal is de voorzitter van de KNAC, de Koninklijke Nederlandsche Automobiel Club. Nadat uit hun eigen onderzoek bleek dat hun achterban erg positief is over waterstof-elektrisch rijden, hebben ze daar hun focus meer naar verlegd. Als onderdeel van die focus is er een rapport uitgebracht: “Op weg met waterstof”. Wij gingen daarover in gesprek.

Wat is KNAC precies?

De Koninklijke Nederlandsche Automobiel Club verenigt mensen die plezier hebben in autorijden. We zijn een brug tussen technologie en mensen, en maken zo plezierig autorijden mogelijk. Dat hebben we geoperationaliseerd in onze strategie, waarbij we aan het de ene kant kijken naar het verleden. De andere kant is footprint, en daar zijn we bezig met de vraag: hoe kunnen we dingen in de wereld mooier en beter kunnen maken? In die footprint-kant is waterstof een hele logische oplossing. Batterij-elektrisch rijden wordt omarmd door de ANWB. Wij zijn daar zeer mee eens, maar waterstof is voor de ANWB nog veel te niche. Daarom neemt de KNAC die technologie op zich.

Wat is het verschil tussen elektrisch rijden en waterstof rijden, als je kijkt naar het milieuvoordeel dat eruit gehaald kan worden?

Om een betere, mooiere én schonere wereld te krijgen, moet je niet op één technologie focussen. Batterij-elektrisch heeft net als waterstof zijn voor- en zijn nadelen. In principe maakt het ons als KNAC niet uit want de dominante techniek wordt. We willen wel dat waterstof in die mix een plaats krijgt, omdat we denken dat het een hele elegante techniek is, en het kan bijdragen aan een beter milieu. Wij vinden vanuit een cultuurhistorisch oogpunt dat de klassieke behouden moet blijven, en de verbrandingsmotor is het hart en het wezen van een klassieke auto. Maar je kunt wel gaan spelen met die brandstof.

Hoe denken jullie leden daarover? Heb je daar enig idee van?

Er zitten onder de leden veel petrolheads, dus die houden gewoon van auto's met een verbrandingsmotor. We weten ook dat het op lange termijn uiteindelijk niet haalbaar is, we vinden wel dat we stappen moeten zetten naar een schoner milieu.

Jullie hebben recentelijk een rapport uitgebracht, "Op weg met waterstof".

We hadden een aantal jaren geleden het gevoel dat waterstof onderbelicht was, en dat het er wel aan ging komen. Daarom hebben we een onderzoek gedaan. Uit dat onderzoek kwam dat van alle groepen, KNAC leden het meest positief waren over waterstof. Dat hebben we gezien als een opdracht, en waterstof in onze strategie verwerkt. We zijn daarom bij de politiek duidelijker gaan maken wat waterstof is, want er is heel veel onbekend. Waterstofauto's zoals we die nu hebben zijn behoorlijk goed. Ik rij zelf ook in een waterstofauto. Maar de grote hick-up op dit moment is gewoon het aantal tankstations in Nederland. Zeker voor een high end is de waterstofauto nu al fantastisch, mits je maar voldoende tankstations hebt.

Hoe heeft de politiek daar dan op gereageerd?

We hebben dat rapport aangeboden in de Tweede Kamer, aan de vaste Kamercommissie voor Infrastructuur en Milieu. Dat hebben we gedaan vlak voordat er ook een groot Kamerdebat zou zijn over duurzaamheid en milieu ten aanzien van verkeer en vervoer. Het rapport is heel goed gevallen. Er is aan de staatssecretaris gevraagd wat hij van het rapport vond. Hij is het met de inhoud eens, er is daarop toegezegd dat we naar vijftig tankstations gaan in Nederland. Die toezegging hebben wij gewoon hard.

Dat is een mooie winst van KNAC. Staan er dan nog andere dingen op programma? Want dit zijn wel grote stappen voor het waterstof rijden!

Het stopt nooit. Het eindmoment kan nooit een rapport zijn voor KNAC. Je moet ook vervolgstappen zetten. De ene kant is internationaal gericht: wij opereren in de FIA, waar we dit rapport ook gaan presenteren. De andere is dat we aan de slag gaan met de Tweede Kamer. Daar zullen ook een aantal acties komen, om bekendheid voor waterstof te creëren. Ook daar gaan wij niet zeggen: het moet waterstof worden. We gaan alle technieken eerlijk naast elkaar vergelijken. Want elke technologie heeft zijn voor- en zijn nadelen. Ik was in mei bij de FIA spring meeting, en daar vertelde de Noorse club van de problemen met batterij-elektrische auto's. Wij kunnen onze borst nat maken met wat gaan meemaken op dat gebied.

Over wat voor problemen hebben we het dan?

In Noorwegen is een massaal gebruik van de batterij-elektrische auto's. Ze zijn dat gaan doen omdat er een enorme overproductie van elektriciteit was. Nu exporteren ze nog elektriciteit, maar in 2030 zullen ze elektriciteit moeten importeren. Het tweede waar ze tegenaan lopen is dat de prestaties van de tweedehands batterij na 11/12 jaar toch blijkt tegen te vallen. De laadinfrastructuur is een probleem. Daarom gaan Noren van vol batterij-elektrisch terug naar hybride, om meer te kunnen rijden. En ze hebben ook nog eens probleem dat in de winter de batterijcapaciteit met ongeveer 35% terugloopt. En er is ook een tekort aan grondstoffen. Batterij-elektrisch kan op de lange termijn niet de enige techniek zijn, omdat het daarvoor te grote nadelen heeft.

Zo klinken de uitdagingen voor batterij-elektrisch rijden groter dan die van waterstof.

Waterstof is natuurlijk goed op de plekken waar elektrisch zwak is: in transport en in opslag. Als iedereen van het gas af gaat, gaan we natuurlijk ook nog een heel groot probleem creëren met de hoeveelheid elektriciteit die we nodig hebben in de winter. We hebben nu pas 250.000 volledig batterij-elektrische auto's in Nederland. Moet je voorstellen dat er 2 miljoen elektrische auto’s zijn: dat betekent dat er eigenlijk 2 miljoen huishoudens die elektriciteit verbruiken erbij komen. Dat kan ons net op dit moment helemaal niet aan. Alleen zit de techniek van waterstof nog heel erg in de pioniersfase. Er zijn iets meer dan 500 waterstofvoertuigen in Nederland. Als dat naar 50.000 zou gaan, zou de productie van waterstof een probleem worden. Daar moeten we ook met een slimme oplossing gaan komen.

Wat is er verder nodig om waterstof te laten slagen?

In de transportsector wordt een heel grote toekomst voorzien voor waterstof. Maar we een waterstofnetwerk niet alleen overeind houden voor die vrachtauto’s. Je hebt ook personenauto's nodig om die waterstoftank infrastructuur van de grond te krijgen. Daar moeten we echt mee aan de slag.