Interview Joyce van Os de Man, directeur OrangeGas.
De wereld rondom rijden op waterstof is flink in beroering. Rijden op waterstof is nog niet zo makkelijk: eerst moest lang gewacht worden voordat waterstofauto’s beschikbaar waren (levertijden Hyundai Nexo in 2018). Vervolgens bleek de uitrol van de verwachte/toegezegde waterstoftankstations op zich wachten.
Wie nuchter rekent kom al snel tot de conclusie dat rijden op waterstof niet kostendekkend is:
Op dit moment zijn er 300 auto’s in Nederland. Als die per jaar 50.000 km rijden, hebben ze – grof gerekend – zo’n 150.000 tot 180.000 kilogrammen waterstof per jaar nodig. Met vijf actieve stations is dat een omzet van een kleine 100 kilogram per dag per station. In euro’s uitgedrukt: € 1.000 ex BTW per station per dag.
En daar zit hem de kneep:
- De waterstof is vanuit berijdersoogpunt te duur. Het moet kunnen concurreren met benzine en diesel.
- Het lukt tankstationexploitant kunnen de waterstof niet voor een nóg lagere prijs aanbieden: er moet veel meer waterstof kunnen worden verkocht om de investeringen in het tankstation terug te kunnen verdienen.
Zoals elke nieuwe markt moet een innovatie op gang worden geholpen. En als er sprake is van een algemeen belang ligt daar een taak voor de overheid. Deze overheid heeft meerdere rollen: enerzijds kan ze financieel helpen met subsidies en andere regelingen. Anderzijds hoort ze toe te zien op het nakomen van andere afspraken die we in de samenleving met elkaar hebben gemaakt: zoals het verstrekken van vergunningen.
Om te kunnen rijden moet je eerst kunnen tanken. Toen in 2019 en 2020 de waterstofauto’s goed verkrijgbaar waren (Hyundai Nexo’s zijn nieuw op zeer korte termijn leverbaar, Toyota komt met een nieuw model en er is een aanbod van jong gebruikt op gang gekomen) konden de pioniers die geïnvesteerd hadden in een auto van meer dan € 80.000 bijna nergens tanken. Van de 20 beoogde tankstations in Nederland waren er in september nog maar 4 publiek beschikbaar. Op 13 oktober opende Shell het tankstation De Ruygen Hoek. En OrangeGas gaf aan dat er binnen enkele maanden een tankstation in Amsterdam-West opent.
In Duitsland wordt het ene na het andere station uit de grond gestampt. Hoe kan het nu dat die Nederlandse waterstoftankstations zo lang op zich laten wachten? In We vroegen het aan Joyce van Os de Man, directeur OrangeGas.
Wat zien jullie als de belangrijkste reden dat de ambitie van 20 waterstoftankstations in 2020 in Nederland niet gerealiseerd is?
“Die redenen lopen zeer uiteen, maar de belangrijkste is wel de lange duur van de vergunningsprocedures. Daarnaast heeft ook Covid-19 helaas voor enkele maanden vertraging gezorgd. Daar lijken de processen veel eenvoudiger en dus sneller gaan. Hier duurt een subsidieproject al lang, soms ook met wat vage eisen als je het mij vraagt zoals innovatie die toegevoegd moet worden terwijl gewoon een H2 station toch voldoende zou moeten zijn. Vervolgens nog vergunningsproces."
Wat zijn de globale investeringen voor 1 tankstation?
“Dat hangt af van enorm veel facetten: is het small scale, fast fill, hoe groot is de buffer, is het 350 én 700 bar? Indien je en fast fill station hebt met 350 en 700 bar dan praat je over een investering van tussen de 1 en 2 miljoen euro.”
De exploitatie is vooral in het begin erg lastig. Wat is een globale terugverdientijd?
“Wederom afhankelijk per locatie van je installatie, klanten, inkoop van het waterstof. Dit is echt per locatie verschillend. In het begin is de exploitatie inderdaad niet rendabel. “
De terugverdientijd kan verkort worden als de vraag eerder aantrekt. Daarvoor zijn afnemers nodig. Puur financieel gezien is het niet aantrekkelijk om over te stappen op waterstof."
Wat is volgens jullie de reden dat ondernemers wél voor rijden op waterstof kiezen?
“Zero emissie rijden met een groot bereik en tanken zoals je praktisch gewend bent (in enkele minuten). Ook zijn de voertuigen lichter. Voor een werknemer met 8% bijtelling is het wel interessant. Daarbij kunnen er aanbestedingen of opdrachten van klanten binnengehaald worden mits je met duurzame voertuigen rijdt. Op die manier kan je er wel geld aan verdienen. “
Hoe kan de overheid dit stimuleren?
“De overheid zet al vol in op zero emissie. Ik denk wel dat ze waterstof en ’stekker-auto’s echt moeten gaan onderscheiden in eventuele subsidies en bijtellingsregelingen. Maar ik denk dat er vanuit de overheid eerst concrete stappen gezet dienen te worden om fossiele auto’s te weren (door bijvoorbeeld milieuzones) en men zelf te laten kiezen welke brandstof het beste past: Groengas, HVO100, elektrisch, H2, LBG… “
Hoe kijken jullie aan tegen de combinatie waterstof tanken en snelladers?
“Dit is prima. Voor iedere rijder een passende schone brandstof. Zo rijdt mijn vriend met een elektrische Volkswagen Golf welke hij thuis kan laden en hij rijdt hiermee van Almere naar Amsterdam en terug. De afspraken die hij sporadisch verder weg heeft laadt hij onderweg op bij een snellader (van OrangeGas natuurlijk ;-) ) . Voor mijzelf, ik rijd 50.000 km per jaar en maak lange afstanden, is waterstof meer geschikt. “
Hoe helpt waterstof jullie bij het naar buiten brengen van een milieuvriendelijk imago?
“Waterstof past in onze OrangeDreams visie. Voor iedere rijder een passende schone brandstof. “
Welke stations zijn er door jullie gepland? En wat is de verwachte realisatiedatum?
“OrangeGas Amsterdam Q4 2020 700 bar Q1 2021 350 bar. Utrecht, Leeuwarden, Schiphol, Venlo, Borne, Waddinxveen, Assen (nog geen realisatiedatum bekend). In Drenthe small scale stations maar openbaar: Rhoden, Beilen, Nieuw Amsterdam, Hoogeveen”
Er zijn veel waterstoftankstations in aantocht. Welke boodschap wil je meegeven aan wagenparkbeheerders?
“Kijk naar verduurzamen van het wagenpark. Het is belangrijk dat we hiermee vandaag beginnen. Er is voldoende beschikbaar om op niet fossiele brandstoffen te rijden. En we begrijpen dat het werk gedaan moet worden en dat dit financieel ook haalbaar en zelfs liever aantrekkelijk dient te zijn. Wij kunnen wagenparkbeheerders gratis helpen en businesscases berekenen en meezoeken naar de beste schone oplossing.”
